TU ESG NEXT

หลักสูตรเปลี่ยนวิธีคิดเรื่องความยั่งยืนของประเทศไทย

พัลลภ สามสี

ณ เวลานี้ ESG (Environment (สิ่งแวดล้อม) Social (สังคม) Governance (ธรรมาภิบาล) กรอบแนวคิดที่ใช้ประเมินความยั่งยืนและความรับผิดชอบขององค์กรทั้งด้านสิ่งแวดล้อม การดูแลผู้คน และการกำกับดูแลที่โปร่งใส) ไม่ใช่เพียงคำศัพท์ใหม่ในแวดวงธุรกิจอีกต่อไป และมีความสำคัญมากขึ้นเรื่อยๆ กลายเป็นโครงสร้างความคิดที่นิยามอนาคตขององค์กรทั่วโลก มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในฐานะมหาวิทยาลัยชั้นนำของประเทศไทยจึงส่งสัญญาณที่ชัดเจนว่า ถึงเวลาแล้วที่ประเทศไทยต้องมี “ผู้นำด้านความยั่งยืน” แบบใหม่ ที่ไม่เพียงรู้ทฤษฎี แต่ทำเป็นจริง และทำร่วมกับผู้อื่นได้

หลักสูตร TU ESG NEXT for Sustainability Leadership (TEN1) คือสัญญาณที่ว่านั้น โดยเป็นหลักสูตรล่าสุดจาก “สถาบันเสริมศึกษาและทรัพยากรมนุษย์” หรือที่หลายคนคุ้นชื่อว่า “สถาบันเสริมทรัพย์ฯ” หน่วยงานที่ถือกำเนิดขึ้นเพื่อ “พัฒนาคนและบริการสังคมด้วยความรู้” ทั้งในรูปแบบบริการสาธารณะและการเรียนรู้เชิงลึกสำหรับผู้ปฏิบัติงานจริง

ดร.เอกสิทธิ์ หนุนภักดี ผู้ช่วยผู้อำนวยการฝ่ายบริการวิชาการ สถาบันเสริมศึกษาและทรัพยากรมนุษย์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ซึ่งเป็นผู้ที่ดูแลหลักสูตรนี้โดยตรงได้ให้โอกาสทีมงาน Khaoyai Connect ได้พูดคุยถึงความสำคัญของหลักสูตรนี้

อะไรคือสาเหตุหรือเบื้องหลังที่ทำให้มหาวิทยาลัยฯ ตัดสินใจเปิดหลักสูตร TU ESG NEXT ในช่วงเวลานี้?

หลายปีที่ผ่านมา โลกธุรกิจและภาครัฐต่างเร่งขยับเข้าสู่วิธีคิดแบบ ESG มีความพยายามยกมาตรฐานองค์กรให้ไม่หยุดอยู่แค่เรื่องกำไร แต่คำนึงถึงผลกระทบที่กว้างกว่านั้น คือต่อทั้งสังคม สิ่งแวดล้อม และธรรมาภิบาลที่โปร่งใส

ในฐานะหน่วยงานบริการความรู้ ธรรมศาสตร์มองว่าถึงเวลาที่เราต้องมีส่วนร่วมในการสร้างความตระหนัก สร้างความรู้ และสร้างคนที่สามารถขับเคลื่อนเรื่องนี้ได้จริง

ดังนั้น TU ESG NEXT จึงออกแบบขึ้นในฐานะ “ศูนย์รวมผู้นำที่อยากเห็นประเทศไทยเดินหน้าอย่างยั่งยืน” มากกว่าจะเป็นเพียงหลักสูตรที่เพิ่มความรู้เชิงทฤษฎี

มากกว่าความรู้ คือการสร้างชุมชนผู้นำด้าน ESG

หัวใจของหลักสูตรนี้อาจไม่ใช่แค่เนื้อหาที่เข้มข้น หากแต่คือการสร้าง “ชุมชนผู้นำด้าน ESG” ที่จะเดินไปด้วยกันยาวๆ

ผู้จัดหลักสูตรเชื่อว่าการผลักดันเรื่องยั่งยืนต้องอาศัยทั้งความรู้และเพื่อนร่วมทาง คนที่มีความคิด ความตั้งใจ และอยู่ในตำแหน่งที่สามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงได้จริง จึงไม่น่าแปลกที่ผู้สมัครส่วนใหญ่เป็นผู้บริหารทั้งจากภาครัฐและเอกชนที่ต้องการนำแนวคิดนี้กลับไปพัฒนานโยบายหรือแผนงานที่องค์กรมีอยู่แล้ว

ผู้นำแบบไหนกันที่ TU ESG NEXT มองหา

หลักสูตรคาดหวังให้ผู้เรียนมีความรู้เรื่อง ESG อย่างเป็นระบบ มีทักษะการขับเคลื่อนและผลักดันภายในองค์กร สร้างเครือข่ายผู้นำด้านความยั่งยืนจากหลายภาคส่วน มีทัศนคติเปิดกว้างและทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ดี อายุ 35–65 ที่เรากำหนดไม่สำคัญเท่ากับ “ความตั้งใจเรียนรู้” และ “ความเปิดใจ” ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่คณะผู้จัดมองหามากที่สุด

ทำไมจึงจำกัดผู้เรียนไว้ที่ 100 คน

ในโลกของหลักสูตรพัฒนาองค์กร การจำกัดจำนวนผู้เรียนอาจดูย้อนแย้ง แต่สำหรับ TEN1 นี่คือการออกแบบอย่างมีเป้าหมาย จำนวนขนาดนี้ถือว่าเป็นกลุ่มใหญ่ที่พอให้เกิดพลังทางความคิด แต่ก็ไม่มากจนคุณภาพการแลกเปลี่ยนลดลง และยังสามารถพาทุกคนร่วมศึกษาดูงานทั้งในประเทศและต่างประเทศได้อย่างมีประสิทธิภาพ

โมดูลทั้ง 7 ของหลักสูตร

โครงสร้างหลักสูตรแบ่งเป็น 7 โมดูล ครอบคลุม ESG อย่างครบถ้วน ประกอบด้วย

1. Introduction to ESG & Corporate Sustainability Management พื้นฐานแนวคิดและทิศทางการจัดการองค์กรยั่งยืน

2. Sustainability Leadership ผู้นำกับบทบาทใหม่ในโลกที่ต้องรับผิดชอบมากกว่ากำไร

3. Corporate Governance Management การกำกับดูแลกิจการตามมาตรฐานที่ดี

4. ESG Integration Management การบูรณาการ ESG เข้ากับกระบวนการทำงานจริงขององค์กร

5. ESG Data, Disclosure & Communication การรายงานข้อมูลความยั่งยืนและการสื่อสารต่อสาธารณะ

6. Human Rights for Business มาตรฐานสิทธิมนุษยชนในภาคธุรกิจ

7. Current Issues in ESG Development เทรนด์ล่าสุดและความท้าทายที่ผู้นำต้องตามให้ทัน

การเรียนรู้ไม่จำกัดอยู่แค่ในห้องเรียน

นอกจากห้องเรียนที่เน้นการบรรยายแบบเข้มข้นแล้ว TEN1 ยังให้ความสำคัญกับการเรียนรู้จากสถานที่จริง เรามีไปศึกษาดูงานในประเทศ ไปเอสซีจี สระบุรี แซนด์บ็อกซ์ เมืองคาร์บอนต่ำระดับต้นแบบ ไปสถาบันผู้นำเครือเจริญโภคภัณฑ์ ปากช่อง ไปมูลนิธิแม่ฟ้าหลวง จังหวัดเชียงราย ไปศึกษาดูงานที่ไต้หวัน หนึ่งในผู้นำด้านนโยบายและนวัตกรรม ESG ของเอเชีย

องค์ประกอบการเรียนรู้เชิงสัมผัสแบบนี้ การเดินเข้าโรงงาน ลงพื้นที่จริง พูดคุยกับคนที่ลงมือทำมานาน ถูกมองว่าเป็นส่วนที่ทรงพลังที่สุด เพราะช่วยให้ผู้เรียนเห็นผลลัพธ์ของ ESG ไม่ใช่เพียงทฤษฎี แต่เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้จริง

หลังจบหลักสูตร คาดหวังให้ผู้เรียนจะนำความรู้และทักษะที่ได้เรียนรู้ไปสร้างอะไร เช่น นโยบายองค์กรใหม่ โครงการความยั่งยืน การขับเคลื่อน ESG ในภาคต่างๆ

ผู้เรียนส่วนใหญ่มีนโยบายหรือแผน ESG อยู่ในองค์กรอยู่แล้ว ดังนั้นหลักสูตรหวังว่าความรู้ที่ได้จะถูกนำกลับไปใช้ทันที ทั้งการออกแบบมาตรการใหม่ การขับเคลื่อนโครงการ หรือการเป็นแกนนำภายในองค์กร

ในเชิงระบบ ความสำเร็จของ “ความยั่งยืน” อาจต้องใช้เวลา แต่สามารถวัดได้จากทิศทาง นโยบาย และมาตรการที่สะท้อนความตั้งใจขององค์กร รวมถึงการเห็นความกระตือรือร้นที่เพิ่มขึ้นของภาคส่วนต่างๆ

เครือข่ายผู้เข้าเรียนสามารถสร้างสร้างความเปลี่ยนแปลงระดับประเทศได้

ทีมผู้จัดหวังว่าชุมชนผู้นำที่เกิดจาก TEN1 จะค่อยๆ กลายเป็นฐานของการเปลี่ยนแปลงระดับประเทศผ่านกิจกรรมกลุ่ม การทำงานร่วมกัน และความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นของผู้เรียนในหลักสูตร ซึ่งถูกออกแบบให้มีปฏิสัมพันธ์ต่อเนื่อง แม้หลังจบการเรียนแล้ว

หลักสูตรยังเตรียมระบบ “ที่ปรึกษา ESG” ให้ผู้เรียนหลังเรียนจบ เพื่อให้การขับเคลื่อนเกิดขึ้นจริงในระยะยาว

TU ESG NEXT มีความเหนือกว่าหลักสูตรอื่นๆ อย่างไร

ในขณะที่หลายสถาบันเริ่มเปิดหลักสูตรด้าน ESG มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์มองว่าการมีผู้เล่นหลายรายเป็นเรื่องดี เพราะสังคมไทยต้องการการขับเคลื่อนในวงกว้าง แต่ TEN1 แตกต่างด้วย “จิตวิญญาณของธรรมศาสตร์” พันธสัญญาอายุเกือบศตวรรษในการเป็น “บ่อบำบัดความกระหายความรู้ของสังคม”

ความเป็นธรรมศาสตร์จึงสะท้อนผ่านความตั้งใจที่จะให้ความรู้ที่เข้มข้น ใช้ได้จริง และผลักดันให้ผู้เรียนกลายเป็นผู้นำที่สร้างอิมแพ็กทั้งต่อองค์กรและสังคม

TU ESG NEXT ในครั้งต่อไปเป็นอย่างไร

ทิศทางอนาคตเปิดกว้างเสมอ อาจมีการเพิ่มโมดูลใหม่ ขยายกลุ่มผู้เรียน หรือจัดรุ่นต่อๆ ไป แต่สิ่งสำคัญที่สุดยังคงเดิม คือ สร้างคนที่รู้ เข้าใจ และนำไปใช้ได้จริง

ห้ามคัดลอก ดัดแปลง หรือเผยแพร่เนื้อหาทั้งหมดหรือบางส่วนโดยไม่ได้รับอนุญาต