นมไทยไม่ใช่นมแท้ ?“

กลายเป็นกระแสที่ใครๆ ก็พูดถึงเมื่อรายการใหม่ของ วู้ดดี้-วุฒิธร มิลินทจินดา ที่เน้นเรื่องอาหารและสุขภาพได้นำเสนอหัวข้อ “นมวัวไทย” โดยตัดเป็นคลิปสั้นออกมาเผยแพร่ให้ชมกันเป็นตัวอย่าง ซึ่งตอนหนึ่งผู้ร่วมรายการพูดว่า “นมวัวไทยไม่ใช่นมวัวแท้” และร่างกายเกิดผื่นเพราะเกิดจากแลคโตสในนม หรือใครอยากกินนมแท้ต้องกินแบบกราสเฟด จนกลายเป็นกระแสแตกตื่นกันทั้งบ้านทั้งเมือง

หลายประเด็นมีนักวิทยาศาสตร์ นักวิชาการออกมาโต้แย้งครบถ้วนแล้วในโซเชียล แต่สำหรับผู้ที่ขลุกอยู่กับอุตสาหกรรมนมวัวมาเกิน 20 ปี อย่างคุณพฤฒิ เกิดชูชื่น ผู้ก่อตั้งแดรี่ โฮม ยักษ์เล็กแห่งวงการนมออแกนิคของไทย เมื่อได้เห็นคลิปนี้ได้แต่ส่ายหน้ายิ้มอ่อน

“กระแสเรื่องนี้มีทั้งบวกและลบ ในมุมลบก็ทำให้เรารู้ว่ามีคนไม่เข้าใจเรื่องนมเยอะเหมือนกัน เกิดความเข้าใจผิดจนเป็นไวรัล แต่ในแง่บวกก็ถือว่าเป็นกระแสให้คนสนใจ มีคนออกมาพูดหลายประเด็น ทุกคนจะได้อ่านทั้งข้อดีข้อเสีย จากนั้นก็ไปตัดสินใจกันเองว่าจะเชื่ออะไร”

ประโยคดราม่า “นมวัวไทยไม่ใช่นมวัวแท้”

กับประเด็นที่บอกว่านมไทยไม่ใช่นมแท้ คุณพฤฒิบอกว่า ต้องดูว่าเป็นนมอะไร ถ้าเป็นนมจืดยังไงก็ต้องเป็นนมวัวแท้ จะเอานมแพะมาปนยิ่งเป็นไปไม่ได้ เพราะราคาแพงกว่านมวัวอีก หรือจะเอานมผงมาปน แต่นมผงก็เป็นนมวัวนะ ข้อสำคัญคือต้องระบุข้างกล่องให้ชัดเจน เช่น นมสดเท่าไร นมผงเท่าไร หางนมเท่าไร

“ถ้าอยากกินนมวัวแท้ไม่อยากให้มีส่วนประกอบอื่นปนเปื้อนเลย ขอให้กินนมจืดครับ นมรสจืดทุกยี่ห้อในตลาดไทยเป็นนมวัวแท้จากเกษตรกรไทยแน่นอน ซึ่งกระบวนการผลิตนมที่โรงงานใช้ก็มีส่วนให้รสชาติแตกต่างกัน ถ้าเป็นนมพาสเจอร์ไรซ์ก็จะให้รสชาติสดชื่นประมาณหนึ่ง ถ้าเป็นนมยูเอชทีใช้ความร้อนมากขึ้นก็จะได้อีกรสชาติ ยิ่งนมสเตอริไลซ์ที่บรรจุกระป๋องโลหะนี่ยิ่งใช้ความร้อนสูงมันก็ยี่งจะเปลี่ยนทั้งสีและกลิ่นนมเป็นอีกแบบ”

สำหรับขั้นตอนการผลิตนมของไทยนั้น คุณพฤฒิบอกแบบย่อๆ ว่า เริ่มจากเกษตรกรรีดนมในช่วงเช้าและเย็น โดยทั่วไปเมื่อรีดนมเสร็จก็จะบรรจุถังเอาขึ้นรถ แล้ววิ่งไปส่งที่สหกรณ์ภายในเวลา 2 ชั่วโมง ที่บอกว่ารีดออกมาแล้วบูดเลยนั้นก็เกินความเป็นจริงไปมาก แม้ในอากาศมีจุลินทรีย์ แต่มันใช้เวลาในการเติบโต ถ้ายังไม่ถึง 2 ชั่วโมง จุลินทรีย์ก็ยังไม่เพิ่มมาก เมื่อไปถึงสหกรณ์ สหกรณ์ก็จะทำความเย็นเพื่อหยุดเชื้อไม่ให้เติบโต จากนั้นส่งนมเข้าโรงงานเพื่อผ่านกระบวนการพาสเจอร์ไรซ์ พวกเชื้อเล็กน้อยที่มีอยู่ก็จะถูกฆ่าตายหมด จากนั้นก็ปิดผนึกพร้อมขาย

“ส่วนถ้ามีการนำนมผงมาผสมในนมจืด ผู้บริโภคจะรู้ได้แน่นอน เพราะรสชาติจะต่างออกไป อีกอย่างหน่วยงานอย.เข้มงวดมาก ใครใช้นมผงต้องระบุให้ชัดด้วย แล้วที่จริงก็ไม่ใช่เรื่องน่าอาย นมผงก็นมวัวนั่นแหละ ในตลาดโลกก็ขายกันทั่วไป โรงงานแปรรูปทั่วไปก็ใช้ อย่างเวลาเราทำนมปรุงแต่งบางครั้งต้องการให้มีความเข้มข้นของเนื้อนมมากขึ้นก็ต้องเติมนมผง หรือบางสูตรที่ต้องการโปรตีนให้สูงขึ้นก็ต้องใส่นมผงลงไปด้วย นมผงก็คือนมไม่มีน้ำ เมื่อเติมลงไปก็จะทำให้มีเนื้อนมมากขึ้น ไม่ถึงขนาดต้องหลีกเลี่ยงที่จะใช้ แต่ถ้าเราอยากช่วยเกษตรกร เราควรดื่มนมสด เพราะปัจจุบันนี้อัตราการบริโภคนมของคนไทยน้อยลง นมโรงเรียนก็ขายได้น้อยลง แล้วยิ่งมามีดราม่าแบบนี้ ทำให้คนเข้าใจผิด ก็จะยิ่งทำให้วงการโคนมไทยที่ร่อแร่อยู่แล้วยิ่งแย่ลงไปอีก”

คุณพฤฒิยกตัวอย่างนมออแกนิกโปรตีนสูง 30 กรัม ของแดรี่โฮม แม้จะเป็นนมออแกนิกโปรตีนสูงอยู่แล้ว แต่นมสดจากวัวไม่สามารถมีโปรตีนสูงขนาดนั้น ถ้าจะให้ได้ถึง 30 กรัม ก็ต้องกินนมเป็นลิตร ใครกินขนาดนั้นก็คงจะจุก ดังนั้นเมื่อเราต้องการโปรตีนสูงก็ต้องเติมเนื้อนมเข้าไป แต่เราเลือกเติมเพียวเคซีน ซึ่งเป็นโปรตีนที่สกัดจากนมที่ไม่มีแลคโตสแล้ว เพื่อให้โปรตีนถึง 30 กรัม แต่เบสคือนมแท้ จึงทำให้นมแดรี่โฮมมีรสชาติที่ยังอร่อยเหมือนนมที่เรากินปกติ และคนย่อยแลคโตสไม่ได้ก็ดื่มได้ด้วย

นมแท้คือนมกราสเฟด (Grass Fed) เท่านั้น! (อาจจะยังนะ)

การที่บอกว่านมแท้คือนมกราสเฟดเท่านั้น อาจไม่ใช่ข้อเท็จจริงทั้งหมด เพราะนมจากวัวที่ไม่ได้เลี้ยงด้วยหญ้าเพียงอย่างเดียวก็คือนมแท้เช่นกัน แต่ในประเด็นนี้ คุณพฤฒิกลับมองว่าการทำนมกราสเฟดคือโอกาส และทางรอดของเกษตรกรไทย

“เรื่องการทำนมกราสเฟด (Grass Fed) เป็นเรื่องที่ผมรณรงค์มาตลอด อยากให้เกษตรกรไทยทำ ประเด็นแรกผู้บริโภคได้สารอาหารเต็มๆ เพราะเมื่อวัวได้รับหญ้าที่ดี คุณภาพดี คุณค่าอาหารสูง มีไขมันดี มีโอเมก้า 3 ผู้บริโภคได้ประโยชน์แน่ และถ้าเกษตรกรเลี้ยงวัวด้วยหญ้า ถ้าปลูกเองได้ ต้นทุนอาหารสัตว์ก็จะต่ำลง นมได้คุณภาพและมีราคามากขึ้น กำไรที่ได้ไม่ต่างจากเดิมทั้งที่ผลิตน้ำนมน้อยลง”

คุณพฤฒิบอกว่า เรื่องการทำนมกราสเฟด เกษตรกรคนไหนสนใจสามารถมาดูงานที่แดรี่ฟาร์มได้ หากเกษตรกรมีที่พื้นที่เพียงพอก็อยากให้ทดลองทำ หลักการง่ายๆ มีพื้นที่ผลิตหญ้าได้เท่าไร ก็เลี้ยงวัวเท่านั้น ยกตัวอย่างพื้นที่ปลูกหญ้า 5 ไร่ ให้ขุดบ่อ 1 ไร่ เลี้ยงวัว 15 ตัว สามารถรีดนมได้ 10 ตัว รับรองว่าต้นทุนจะลดลงไปเยอะมาก เมื่อเทียบกับราคาอาหารสัตว์แพงๆ ที่มีแต่บวกกำไรในห่วงโซ่การผลิตหลายทอด ซึ่งราคาไม่เกี่ยวกับเรื่องสารอาหารเลย

“เมื่อเราลดการเลี้ยงวัวลง เราก็จะมีเวลาไปเรียนทักษะใหม่ๆ มีคนนอกวงการโคนมชอบพูดว่าทำไมพวกเราชาวโคนมไม่แปรรูปเอง ก็มีเกษตรกรออกมาพูดว่าจะเอาเวลาที่ไหนไปทำ เลี้ยงวัวก็หมดวันแล้ว แต่ถ้าเราลดการผลิตน้ำนมลง ลดจำนวนวัวลง เราจะมีเวลาที่จะมาคิดเรื่องแปรรูป เช่น ลองไปหาคลิปที่กรมปศุสัตว์เคยเผยแพร่เรื่องการทำชีสแบบง่ายๆ สมมตินะ ถ้าเรามีชีสบ้านท่าช้าง ชีสจันทึก ชีสหนองย่างเสือ คิดแล้วเป็นยังไง แล้วเครื่องจักรเล็กๆ ราคาไม่แพงมากก็มี เราทำได้ ผมมองว่าเป็นอีกทางออกของเกษตรกรไทยด้วยซ้ำ ที่สำคัญวัวก็จะแฮปปี้ เพราะเขาเป็นสัตว์ที่ชอบกินหญ้าที่สุดแล้ว

อย่างแดรี่โฮม ถึงวันนี้ก็ 26 ปีแล้ว เราไม่ได้โตจากโรงงานอุตสาหกรรมนะ เราโตจากโฮมเมด พาสเจอร์ไรซ์วันแรก 10 ลิตร ทำขายหน้าบ้าน ตอนนั้นขายไม่หมดด้วยซ้ำไป จนคนเริ่มรู้จัก จาก 10 ก็เพิ่มขึ้นไปเรื่อยๆ จากหม้อสองใบกับเทอร์โมมิเตอร์ บรรจุขวดแก้วขาย จนหม้อเรียงเป็นตับ มาถึงวันนี้มาเป็นระบบโรงงาน ก็มีความรับผิดชอบสูงขึ้น มีเครื่องจักรที่ได้มาตรฐานที่ผ่านการตรวจสอบทุกหน่วยงาน”

อย่างน้อย 7 พันปี ที่มนุษย์กินนมวัว

คุณพฤฒิบอกอีกว่า มนุษย์ไม่ได้เพิ่งบริโภคนมเมื่อวานนี้ เรากินนมอย่างน้อยตามประวัติศาสตร์ 7 พันปีมาแล้วตั้งแต่เริ่มเลี้ยงสัตว์ได้ ตั้งแต่เราหยุดเร่ร่อนมาเป็นชุมชนเกษตร หลายประเทศในเอเชียกินนมมาเป็นพันปีแล้ว เช่น ชาวอินเดียที่กินนมมานาน 5-6 พันปี ด้วยการเอานมไปทำโยเกิร์ต เท่ากับว่าเอานมไปย่อยแลคโตสก่อน สิ่งที่เหลือก็เป็นนมเปรี้ยวที่กินแล้วเราย่อยได้หมด นี่เป็นวิธีการที่มนุษย์บริโภคอาหาร

มีหลายคนบอกว่านมไม่ใช่อาหารของคน ถ้าอย่างนั้นก็ไม่มีอะไรเป็นอาหารคน ทุกอย่างในโลกนี้กินได้หมด ถ้ารู้วิธีกิน ที่สำคัญต้องเลือกอาหารที่ผ่านกระบวนการผลิตที่ดี และปลอดภัย

3 กรณีผู้ที่แพ้นมวัว

จากการอยู่ในวงการโคนมมากว่า 20 ปี คุณพฤฒิบอกว่า ผู้แพ้นมวัวมีสามกรณี

1.ไม่ย่อยแลคโตส พบได้ทั่วไป กินแล้วท้องเสีย เพราะโดยมากชาวเอเชียโดยเฉพาะผู้ใหญ่ไม่ได้กินต่อเนื่องทำให้น้ำย่อยแลคโตสหายไป แต่เราสามารถค่อยๆ กลับมากินนมใหม่เพื่อกระตุ้นให้น้ำย่อยแลคโตสกลับมาได้

2.แพ้โปรตีนนม กรณีนี้ส่วนมากจะรู้ตั้งแต่เด็ก กินนมแล้วปากเป็นผื่น หมอก็จะแนะนำให้ซื้อนมแพะให้ลูกกิน หรือนมพืช เพราะลูกแพ้โปรตีนนมวัว อย่างกรณีนี้ แดรี่โฮมก็มีทำโปรดักซ์นมเจอร์ซี่ออกมา วัวพันธุ์นี้มีหลักฐานทางวิชาการว่าโปรตีนจากนมวัวเจอร์ซี่ไม่ทำให้เกิดการแพ้ เป็นวัวพันธุ์ที่เพิ่งพัฒนาขึ้นมาสำหรับกลุ่มที่อาจจะขาดโอกาสการดื่มนม

3.แพ้สารเคมีตกค้างในน้ำนม สารเคมีในที่นี้ไม่ใช่สารที่เติมลงไป แต่มาตั้งแต่พืชพันธุ์ธัญญาหารที่เราใช้เลี้ยงวัว เรื่องแบบนี้เกิดทั่วโลก เกิดจากวัตถุดิบการทำอาหารสัตว์ปนเปื้อนสารเคมีทางการเกษตร แม้อาจจะไม่ใช่ปริมาณที่สูงมาก แต่ก็ไม่น้อย ดังนั้นเมื่อวัวกินอาหารเข้าไปก็ปล่อยมาในน้ำนม มันจะสะสมไปเรื่อยๆ อาการที่เกิดขึ้น เช่น หายใจฟืดฟาด เกิดการแพ้กะทันหัน ผดผื่นขึ้น บวมแดงเล็กๆ น้อยๆ ซึ่งอาการเหล่านี้เองที่ทำให้คนเกิดความสับสนว่าจะกินนมได้ไหม ซึ่งก็คงไม่โทษใคร เพราะเป็นความรู้ที่ค่อนข้างใหม่

“สำหรับผมนมไทยน่ากลัวประเด็นเดียว คือ นมไทยจะเจ๊ง เพราะคนออกมากลัวนมไทย อยากชี้แจงว่าไม่ได้มีปัญหา ปัญหาอยู่ที่คนกินไม่เข้าใจ กินแล้วท้องเสียบอกว่าแพ้นม บอกว่าเป็นผื่นทั้งที่ไม่ใช่” คุณพฤฒิตบท้าย

ในโลกที่วันนี้เราคุยกันเรื่อง Longevity เรื่อง Wellness ดังนั้นอาหารการกินจึงเป็นหัวข้อสำคัญที่คงไม่ใช่คุยกันวันเดียวแล้วจบ ด้วยข้อมูลใหม่ๆ ความรู้ใหม่ๆ ที่เกิดขึ้นมา จึงเป็นเรื่องปกติที่เราจะมีการถกเถียงกัน อย่างน้อยๆ ข้อดีของดราม่าในครั้งนี้ ยิ่งเรามีการถกเถียงมากเท่าไร ก็ยิ่งเป็นประโยชน์ต่อการตัดสินใจของผู้บริโภคอย่างเราๆ มากเท่านั้น